राजकुमार ओली। विराटनगर, वैशाख १८।
कोशी प्रदेश सरकारद्वारा आयोजित दुईदिने अन्तर्राष्ट्रिय लगानी सम्मेलन आजबाट विराटनगरमा सुरु भएको छ।
सम्मेलनमा कुल १ खर्ब ७३ अर्ब ४९ करोड रुपैयाँ बराबरका ७१ परियोजनाहरू सोकेसमा राखिएका छन्। सम्मेलनमा चीन, अमेरिका, भारत, दक्षिण कोरिया, रुस लगायतका देशबाट प्रतिनिधित्व गर्दै आएका लगानीकर्ताको उत्साहजनक उपस्थिति रहेको छ।
प्रदेशको आर्थिक रूपान्तरणको लक्ष्यसहित आयोजना गरिएको सम्मेलनमा कृषि, उद्योग, पूर्वाधार, पर्यटन, सूचना प्रविधि, ऊर्जा र फोहोर व्यवस्थापन क्षेत्रका परियोजनाहरू प्रस्तुत गरिएको छ।
कोशी लगानी प्राधिकरणका प्रमुख कार्यकारी निर्देशक डा. सरोज कोइरालाका अनुसार अधिकांश परियोजना विस्तृत परियोजना प्रतिवेदन (DPR) र सम्भाव्यता अध्ययनको चरण पार गरिसकेका छन् र कार्यान्वयनमा जान सक्ने अवस्थामा छन्।
झापाबाट ६ परियोजना: कार्यान्वयनको स्पष्ट योजना
मुख्यमन्त्री हिक्मतकुमार कार्कीको गृहजिल्ला झापा सम्मेलनमा विशेष रूपमा प्रस्तुत गरिएको छ। झापाबाट ६ वटा परियोजना चयन गरिएका छन्, जसमा तत्काल कार्यान्वयनका लागि प्रदेश सरकारले स्पष्ट रणनीति सार्वजनिक गरेको छ।
१. कृषि क्षेत्रमा छुर्पी, चिया र कफी प्रशोधन परियोजना
– झापाको पहाडी क्षेत्रलाई लक्षित गर्दै उच्च गुणस्तरीय छुर्पी उत्पादन र निर्यातको योजना छ।
– चिया तथा कफीको आधुनिकीकरण र मूल्यवृद्धिका लागि कृषि सहकारीसँग साझेदारी गर्दै प्रसोधन केन्द्र निर्माण गरिनेछ।
– कार्यान्वयन: २०७५/७६ बाट स्थलगत अनुसन्धान सुरु, अहिले PPP मोडेलमा लगानीकर्ता खोज्ने प्रक्रिया अगाडि बढाइएको।
२. जैविक मल उत्पादन तथा अनुसन्धान केन्द्र
– उद्योग मन्त्रालयको समन्वयमा निजी क्षेत्रसँग सहकार्य गर्दै सालबारी क्षेत्रमा मल उद्योग स्थापना गरिनेछ।
– कार्यान्वयन: १५ बिघा भूमि पहिचान, EIA प्रक्रिया सुरु, प्रारम्भिक लगानी ५० करोड अनुमान।
३. काँकरभिट्टामा बहु-तले आधुनिक बस टर्मिनल
– सिमावर्ती शहरलाई ट्रान्जिट हब बनाउने उद्देश्यले ५ तलाको बसपार्क, पार्किङ, व्यापारिक कम्प्लेक्स र होटल समावेश गरिनेछ।
– कार्यान्वयन: प्राविधिक नक्सा तयार, PPP मोडलमा बोलपत्रको तयारी अन्तिम चरणमा।
४. ग्रामिण ठोस फोहोर व्यवस्थापन प्रणाली
– दमक, बिर्तामोड, शिवसताक्षी क्षेत्रलाई समेट्दै एकीकृत फोहोर प्रशोधन केन्द्र स्थापनाको योजना।
– कार्यान्वयन: दुई स्थानमा पायलट परियोजना सञ्चालनमा, क्षमता विस्तारका लागि लगानीको प्रस्ताव।
५. कचनकवलमा पर्यटकीय पार्क निर्माण
– नेपालको सबैभन्दा होचो भूभागमा जैविक पार्क, बर्ड वाचिङ टावर, र थारू सांस्कृतिक संग्राहलय निर्माण।
– कार्यान्वयन: स्थानीय सरकारको सहकार्यमा DPR तयार, प्रदेश पर्यटन बोर्डले अनुदान प्रस्ताव पारित गरिसकेको।
६. IT पार्क प्रस्ताव (बोनस परियोजना – झापाबाटै प्रस्ताव)
– बिर्तामोड नजिकै IT हब निर्माण गरी युवा रोजगार सृजना गर्ने दीर्घकालीन योजना।
– कार्यान्वयन: प्रदेश सरकारको भूमि तयारीमा, प्राविधिक अध्ययन सम्पन्न।
सम्मेलनका अपेक्षित उपलब्धि र प्रदेश सरकारको प्रतिबद्धता
उद्घाटन सत्रमा मुख्यमन्त्री कार्कीले भने, “लगानीकर्ताको विश्वास जित्न प्रदेश सरकारले ‘एकद्वार नीति’, कानुनी सहजीकरण र लगानी सुरक्षाको ग्यारेन्टी दिन प्रतिबद्ध छ।” उनले थपे, “अब सम्मेलन केवल कागजी प्रक्रिया होइन, आगामी दुई वर्षभित्र बहुसंख्यक परियोजना कार्यान्वयनको चरणमा पुग्नेछन्।”
निष्कर्ष
कोशी प्रदेशको पहिलो ठूलो लगानी सम्मेलनले दीर्घकालीन आर्थिक सम्भावनाको ढोका खोलेको छ। ठोस परियोजना, कार्यान्वयनको स्पष्ट खाका र निजी-सरकारी साझेदारीको दृष्टिकोणले प्रदेशलाई लगानीको केन्द्र बनाउन सक्ने प्रबल सम्भावना देखिएको छ।
